Data (of digitale gegevens) zijn ‘het nieuwe goud’. Toch zijn data vermogensrechtelijk niet goed geregeld. Data hebben immers geen plek in het huidige goederenrecht, dat traditioneel de zeggenschap over voor de mens waardevolle vermogensbestanddelen regelt en uitsluitend ziet op stoffelijke objecten en vermogensrechten. Daardoor hebben data geen eigenaar en kunnen zij ook niet fungeren als het voorwerp van een pandrecht of beslag. Volgens Koen Swinnen, hoogleraar Privaatrecht en Publieke en Private belangen aan Erasmus School of Law, bevinden data zich op dit moment dan ook in een goederenrechtelijk vacuüm, waardoor allerlei problemen ontstaan.
Het goederenrecht regelt de relaties tussen personen en goederen: zo bepaalt het wie de eigenaar is van een goed, welke rechten bij eigendom horen, of en hoe iets in onderpand kan worden gegeven in ruil voor bijvoorbeeld een lening, en hoe een goed in beslag kan worden genomen. Onder goederen verstaat men zaken – stoffelijke objecten – en vermogensrechten – zoals aandelen en schuldvorderingen. Data zijn niet stoffelijk en zijn ook geen rechten, waardoor zij niet onder het goederenrecht vallen. In deze situatie hebben data dus geen eigenaar, is het niet duidelijk wie zeggenschap over data heeft en kan data niet in onderpand worden gegeven of door een onbetaald gelaten schuldeiser in beslag worden genomen.
‘De facto’-eigendom van data
In de praktijk leidt dit gebrek aan regelgeving tot een soort quasi-eigendom, vertelt Swinnen: “Dat juridische vacuüm leidt er in de praktijk toe dat data gewoon blijven bij degene die het geluk heeft om de data onder zich te hebben, ook al is dat niet per se de partij die ‘het meeste recht heeft’ op die data. In de literatuur is dan ook, ter aanduiding van de huidige eigendomssituatie van data, vaak sprake van ‘de facto eigendom’.”
Het gebrek aan vermogensrechtelijke regels voor data worden in de praktijk vaak opgelost door contractuele afspraken. Tijdens zijn oratie gaat Swinnen in op de vraag of dat voldoende is.
Lees verder op de site van de Erasmus Universiteit Rotterdam.
