We zijn wereldwijd nummer 1 in deep-tech ondernemerschap

Het afgelopen jaar ben ik anders gaan denken over de profilering van de regio Brainport-Eindhoven. Deze nieuwe zienswijze begon te ontstaan toen ik door de redactie van ESB, het Nederlandse economenblad, werd uitgenodigd om een artikel te produceren over wat de regio Eindhoven zo bijzonder succesvol maakt op het terrein van ondernemerschap. Ik had hier vele jaren terug al eens wat over geschreven, maar de recente erkenning van deze regio als een van de drie groeimotoren van Nederland evenals de sterk gegroeide internationale zichtbaarheid van Brainport vroegen om een nieuwe duiding.

Een belangrijke gebeurtenis wat betreft de internationale zichtbaarheid was het verbod van de Nederlandse overheid op de export van ASML’s lithographische machines naar China, afgedwongen door de Amerikaanse overheid. Hoewel dit exportverbod op zich vervelend was en nog steeds is voor ASML, werd wel plotsklaps voor de hele wereld duidelijk dat de wereldwijde halfgeleiderindustrie – die de microchips produceert die in vrijwel alle machines en apparaten, inclusief uw smartphone en laptop, worden verwerkt – voor bijna 100% afhankelijk is van de machines van ASML. Silicon Valley zou dus, zonder de ASML-machines, geen toekomst hebben en uiteindelijk stil vallen. En wat voor Silicon Valley geldt, gaat ook op voor veel andere stedelijke regio’s die sterk inzetten op de ‘nieuwe economie’ van digitale platforms en Internet of Things—zoals Amsterdam, Berlijn, Londen, Kopenhagen, enzovoort.

Behalve ASML, kent de regio Brainport talloze andere ondernemingen die een cruciale rol spelen in het vernieuwen en uitbouwen van de complexe infrastructuur die de toenemende digitalisering en verduurzaming van de wereld mogelijk maakt. Denk aan NXP die de ‘near field’-communicatietechnologie produceert die het bijvoorbeeld mogelijk maakt om contactloos met mobiele telefoons te betalen; de elektrische bussen van VDL; de stedelijke LED-lichtsystemen van Signify; de elektronenmiscropen van Thermo Fisher; Lightyears auto’s die volledig op zonne-energie rijden; de slimme kleding-oplossingen van LifeSense; de nieuwe generatie dunne-film zonnepanelen van Solliance; de startup Cellcius die batterijen ontwikkelt waarin (industriële) restwarmte wordt opgeslagen; diverse andere startups die concrete applicaties van fotonicatechnologie ontwikkelen; enzovoort.

Al deze ondernemingen hebben één gemeenschappelijk kenmerk: ze ontwikkelen geavanceerde technologische oplossingen die bestaan uit zeer complexe software ingebed in nieuwe complexe hardware. De afgelopen jaren zijn we hier voor de term deep-tech gaan gebruiken, ook ter onderscheiding van populaire termen als high-tech and big-tech die veel mensen associëren met bedrijven als Amazon en Facebook, die echter primair gericht zijn op software-gedreven platforms. Het ‘deep-tech’ label past ook zeer goed op vrijwel alle onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten in de Brainportregio (ook die van de TU/e) omdat deze terecht het beeld van relatief onzichtbare technologie ‘onder de waterspiegel’ oproept. De technologie van ASML, NXP, Thermo Fisher, Signify, VDL en veel andere ondernemingen in de regio is immers nauwelijks zichtbaar voor de eindgebruiker. Op enkele uitzonderingen na, zoals Lightyear, gaat het om geavanceerde technologie die op industriële (B2B) markten wordt geleverd aan andere ondernemingen die de technologie in hun eigen producten en diensten verwerken en aan eindgebruikers aanbieden.

Met ‘deep-tech’-innovatie en ondernemerschap kunnen we het profiel van de regio Brainport dus zeer kort en krachtig benoemen. En ook veel beter dan de huidige profilering in termen van ‘home of pioneers’ of ’top technology region’, die weinig onderscheidend zijn. Bovendien kunnen we de toonaangevende positie van de regio zo ook het beste uitbaten: de Brainport is in alle opzichten immers de absolute nummer 1 deep-tech regio van de wereld. Het afgelopen jaar ben ik tot dit inzicht gekomen, maar deze beoogde profilering is nog niet zichtbaar in de landingspagina van de websites van Brainport en de stad Eindhoven (als grootste gemeente in Brainport). Er is dus nog veel werk aan de winkel!