Promovendus Jella van de Laak legt uit hoe genetisch gemodificeerde bacteriën doordringen tot in de zuurstofloze kern van een solide tumor om die te vernietigen.
“Kanker ontstaat vanuit een normale cel die verkeerd is geprogrammeerd en zich blijft delen”, vertelt Van de Laak, promovendus bij onderzoeksinstituut GROW (Research Institute for Oncology and Reproduction) van de FHML. “Normaal gesproken herkent het afweersysteem van het lichaam zo’n verkeerd geprogrammeerde cel en wordt de cel gedood, maar bij kanker gebeurt dat om verschillende redenen niet.”
Een van de mogelijke behandelingen is immuuntherapie, waarbij het natuurlijke afweersysteem van het lichaam wordt geactiveerd. “Het afweersysteem is een enorm complex maar prachtig systeem. Het is een soort leger dat alles wat schadelijk is aanvalt, van ziekteverwekkers zoals bacteriën en virussen tot afwijkende cellen in het lichaam.” Bij immuuntherapie wordt dit systeem op verschillende manieren ingezet om kanker te bestrijden. “Het probleem met deze behandeling is dat die niet lokaal werkt. De ontstekingsreactie die de tumor moet doden, ontstaat in het hele lichaam. En dat zorgt voor bijwerkingen.”
Omdat kankercellen zich snel delen, neemt de dichtheid van de tumor steeds verder toe, totdat er uiteindelijk geen bloed meer naartoe kan stromen omdat de bloedvaten worden afgekneld. Er ontstaat dan zuurstoftekort in de tumor, hypoxie genoemd. “Daardoor is de tumor heel moeilijk te behandelen, omdat chemotherapie via de bloedbaan wordt toegediend en er voor bestraling zuurstof nodig is. Hypoxische tumoren bevatten ook nauwelijks afweercellen, omdat de omgeving door het zuurstoftekort licht zuur wordt.”
Van de Laaks minuscule redder in nood is Clostridium sporogenes, een bacterie die geen zuurstof nodig heeft om te groeien. “Het necrotische deel van tumoren lijkt de ideale omgeving te zijn voor deze bacterie.” Van de Laak injecteert de endosporen – een sterk vereenvoudigde, slapende vorm waar een bacterie zichzelf toe kan reduceren – in een bloedvat. Pas wanneer de endosporen de necrotische delen van de tumor bereiken, is de omgeving gunstig genoeg voor de bacterie om te kiemen en zich te delen.
Lees het hele verhaal op de site van de Universiteit Maastricht.
