AI ai, de toekomst
“Wat betekent de groeiende kracht van AI voor uw onderzoek? Wat betekent het voor uw vakgebied? Wat zijn de gevolgen voor de maatschappij?”
De derde vraag is de belangrijkste. Het gaat hier om een technologie die ons ontzag inboezemt: zo slim, zo snel, zo machtig. Zo occult en duister ook, voor de meesten van ons. Zo begerenswaardig voor wie snel rijk wil worden. Waar gaat dat heen?
Het jaar 1000
Laten we eens teruggaan naar het jaar 1000. Zie The year 1000 (Penguin, 2020) van Valerie Hansen voor achtergronden. Er waren toen vele machten in de wereld: Vikings, Amerindianen, Maya, Rus, en vele rijken in Azië. Ze dreven alle handel met elkaar. Fossiele grondstoffen zaten nog netjes in de grond, maar er was zeevaart, landbouw, en bloeiende geglobaliseerde handel.
Welke vergezichten zouden denkers van toen in 400 woorden hebben geschetst over een technologie waarmee je onbeperkt energie zou kunnen voortbrengen, zo sterk als duizenden paarden?
Het jaar 3000
Vorig jaar schreef ik op deze plek over het jaar 3000, waarover ik ook mijn afscheidscollege heb gehouden. Heel kort gezegd: hoe meer we als mensheid kunnen, des te meer verantwoordelijkheid we dragen om te bedenken wat we eigenlijk willen.
Wat willen we met AI?
We willen tot op heden mét AI precies hetzelfde als zonder, namelijk indruk maken op anderen, de baas spelen, veilig zijn, onze groep beschermen. AI geeft ons nieuwe manieren om dit te doen: ‘Verhoog je impact’ op sociale media, controleer je personeel, bespied wie er voor je deur langs loopt, houd over alles en iedereen gegevens bij.
Zolang we niet in staat zijn om onze collectieve doelen in lijn te brengen met onze verantwoordelijkheid voor de biosfeer en voor elkaar, zal AI dus alleen één van de ’toys for the boys’ zijn, zoals fossiele energie dat is geweest. Die boys zullen zich er met overgave op storten.
Over de eerste twee vragen: Mijn vakgebied, artificial sociality, gaat over de vraag waarom we eigenlijk van die domme dingen doen met onze intelligentie en technologie. Die vraag wint aan gewicht naarmate we meer macht krijgen.
We kunnen veranderen. AI levert zelfmoordende drones, maar ook klimaatmodellen.