AI en de verschillen in de samenleving

Het is mijn werk om na te denken over AI. En een van de zaken waar ik me zorgen over maak, is de invloed van AI op de verschillen in de samenleving. Men schroomt vaak om het zo expliciet te stellen, maar het is wel een gegeven dat cognitieve vaardigheden (als resultaat van opleiding, intellectuele motivatie, aanleg, etc.) stevig correleren met de maatschappelijke posities die mensen bereiken. Verschillen in maatschappelijke posities zijn een bron van spanning in een samenleving. We kunnen nu op twee manieren aankijken tegen de invloed van het gebruik van AI op deze verschillen. De eerste manier is om te stellen dat AI de verschillen meer gelijk zal trekken. Laten we om dat duidelijk te maken het getal 2 toekennen aan kleinere cognitieve vaardigheden, en het getal 3 aan grotere. De optimistische visie is nu dat beide groepen, door het gebruik van AI, hun cognitieve vaardigheden evenveel zullen kunnen versterken. Laten we zeggen met het getal 2. In dat geval komt de lagere groep dus uit op 4 en de hogere op 5, waarmee het relatieve verschil tussen beide is verkleind. En dat klinkt als goed nieuws. Er zijn ook best redenen om te denken dat dit is wat er aan het gebeuren is. Iedereen maakt gebruik van Large Language Models, en je hoeft geen talenwonder meer te zijn om met mensen overal ter wereld in contact te kunnen treden. Het cognitieve speelveld lijkt door AI dus gelijk te worden getrokken.

Maar er is ook een conflicterende visie. Het idee hierachter is dat mensen met sterkere eigen cognitieve vaardigheden beter de mogelijkheden van AI zullen weten aan te wenden, waarmee een wederzijdse versterking tussen mens en machine ontstaat. Als we dit associëren met een vermenigvuldiging in plaats van een optelling, dan komt de lagere groep dus uit op 4 en de hogere op 6. En nu kunnen we ons zorgen maken over de groei (verdubbeling) van het absolute verschil tussen beide groepen; AI werkt nu als een uitvergrotingslens van verschillen. Ook van dit mechanisme zien we mogelijk al voorbeelden om ons heen. Denk aan de algoritmes die door slimme ondernemers tegen ons gebruikt worden wanneer we ons op sociale media begeven en die ons gevangen lijken te kunnen nemen in een fictieve werkelijkheid. Denk aan de inzet van autonome drones in Oekraïne, waardoor een veel kleinere, maar slimmere legermacht, een veel grotere in bedwang kan houden.

Ik weet niet welk van de twee mens-AI-interactie-mechanismes (optelling of vermenigvuldiging) de correcte is. En het is ongetwijfeld complexer dan ik het hier voorstel. Maar het is voor mij duidelijk dat we de interactie tussen mens en machine (AI) beter moeten leren begrijpen, omdat er te veel op het spel staat.