AI snapt ruimte niet
Burgerparticipatie in stedelijke besluitvorming heeft vooruitgang geboekt sinds de jaren ’60. De multi-perspectiefbenadering in stedelijke planning en bestuur heeft de creatie van leefbare, inclusieve en rechtvaardige steden ondersteund. Onderzoekers hebben methodologieën ontwikkeld die burgers in staat stellen om uitdrukking te geven aan hun ideeën, emoties en ervaringen met hun stedelijke omgevingen middels rechtstreeks contact met stedelijke professionals. Naast andere gebieden, zoals onderwijs, cyberbeveiliging en logistiek, heeft stedelijke planning en ontwerp ook zijn eigen aandeel in de integratie van AI. AI-gebaseerde participatieve planning biedt een oplossing voor de gaten in de traditionele participatieve methoden, die vaak als traag, omslachtig en soms overbodig worden ervaren. AI-gebaseerde participatieve planning maakt participatief stedelijk bestuur efficiënter[1] en zorgt voor snellere besluitvormingsprocessen, omdat AI zorgt voor geavanceerde analytische vaardigheden en dataverwerking[2].
AI-gebaseerde participatieve planning brengt echter significante zorgen met zich mee, vergelijkbaar met huidige zorgen over de betrouwbaarheid en transparantie van AI. Op het gebied van stedelijke planning en ontwerp staat ruimte centraal in deze zorgen. Participatieve stedelijke planning erkent dat stedelijke professionals mogelijk geen inzicht hebben in specifieke ruimtelijke contexten en dat burgers expertise hebben over hun eigen omgeving. Directe en diepgaande gesprekken met burgers plaatsen cruciale inzichten in het juiste perspectief. AI-gebaseerde participatieve planning brengt deze directe ruimtelijke verbinding in gevaar doordat het een digitale tussenschakel tussen burgers en hun ruimtelijke omgeving introduceert. Deze digitale tussenschakel riskeert ook dat het zuurverdiende vertrouwen van burgers in stedelijke professionals wordt ondermijnd en gesprekken worden mogelijk gestuurd op basis van invoer van de AI-modellen. Zulke tussenschakels, die generiek zijn afgeleid van menselijke invoer, zijn gevoelig voor verkeerde interpretaties van specifieke ruimtelijke contexten. Aangezien elke context unieke ruimtelijke en sociale waardes bezit, kan AI-gebaseerde participatieve planning onbedoeld verscheidene stedelijke ervaringen homogeniseren en genuanceerde plaatselijke kennis die stedelijke ruimtes vormgeeft over het hoofd zien. De centrale vraag is dus of op AI gebaseerde participatieve planning stand zal houden, afhankelijk van het vermogen om menselijke en ruimtelijke elementen van de betrokkenheid van burgers nauwkeurig weer te geven.
[1] Zhu W. (2021) Artificial Intelligence and Urban Governance: Risk Conflict and Strategy Choice. Open Journal of Social Sciences 09(04). scientific research: 250–261. DOI: 10.4236/jss.2021.94019.
[2] Du, J., Sanchez, T. W., Ye, X., Jankowski, P., & Mai, G. (2023). Artificial intelligence enabled participatory planning: a review. International Journal of Urban Sciences, 183–210. https://doi.org/10.1080/12265934.2023.2262427