Betrouwbare administratieve fabrieken

Mijn ultieme droom is om de problemen van administratieve fabrieken (overheden, banken, enz.) met hun informatievoorziening structureel op te lossen. IT-projecten bij dit soort organisaties hebben nog altijd een zeer hoog risico: afbreuk, kostenoverschrijding, scope-creep, enzovoorts. De kranten staan al sinds 1980 bol van de IT-debacles. Ik wil betrouwbare informatievoorziening kunnen ontwerpen, zodat die ‘af fabriek’ zonder kinderziektes werkt. Ik wil informatiesystemen voorspelbaar kunnen ontwerpen, zodat ICT-projecten voorspelbaar (dus met een tolerantie van <5%) binnen tijd en budget kunnen worden afgerond. Ik wil ze onderhoudbaar kunnen ontwerpen, zodat de instandhoudingskosten omlaag gaan.

Voor inspiratie kijk ik verlekkerd naar het veld van hardware. Daar zien we een constante prijsdaling en kwaliteitsstijging over de jaren heen, waardoor we nu bijvoorbeeld allemaal een mobieltje in de zak hebben dat een veelvoud kan wat een heel rekencentrum in de vorige eeuw deed. In de hardware wereld hebben ze dat gedaan met formele methoden, waardoor het ontwerp en de bouw verregaand zijn geautomatiseerd. Om dat in de software ook te doen moeten we twee onderzoeksstromen bij elkaar brengen: generatieve software om formele specificaties in werkende informatiesystemen om te zetten, en AI om het maken van formele specificaties voldoende makkelijk te maken.

Hoe haalbaar dit is? Aan de kant van formele specificaties kunnen we al complete en correcte systemen genereren, maar die kennis is nog te spaarzaam bekend bij het publiek. Of generatieve AI het maken van formele specificaties makkelijker kan maken, moet nog onderzocht worden, maar het ontwerpen van een systeem zal altijd (menselijke) vaardigheid vergen in het maken van goede specificaties. Als grootste obstakel zie ik het gebrek aan software engineers die formeel kunnen specificeren op een manier waar je informatiesystemen uit kunt genereren.

Dat is mijn droom, omdat gebrekkige informatievoorziening aan de basis staat van grote maatschappelijke incidenten zoals het toeslagenschandaal. Met dit soort onderzoek kunnen we het tij hopelijk keren.