Mooie reportage van Stan van Pelt over CERN en over het werk van deeltjesfysicus Frank Filthaut van de Radboud Universiteit op Voxweb.
Filthaut en zijn collega’s leggen bij CERN het zogeheten Standaardmodel op de pijnbank. Deze natuurkundige theorie beschrijft minutieus hoe allerlei verschillende elementaire deeltjes (met exotische namen als quarks, leptonen en bosonen) samen alle materie om ons heen vormen en hoe deze onderling interacteren. Kloppen de experimenten niet met de theorie, dan zet dit ons hele begrip van het universum op losse schroeven.
Een van de projecten waarbij Filthaut betrokken heet ProtoDUNE, een afkorting voor Deep Underground Neutrino Experiment. Proto geeft aan dat het hier om een prototype gaat. Dat moet waardevolle informatie gaan opleveren voor het ‘echte’, negentigmaal grotere DUNE-apparaat dat over een paar jaar in het Amerikaanse South Dakota komt te staan.
“Het Nijmeegse aandeel in dit project zit ‘m met name in het uitlezen en analyseren van al deze gegevens”, legt Filthaut uit. “Hoe krijg je data van de detector naar de plek waar je ze kunt opslaan?” Dat klinkt misschien triviaal, maar huis-tuin-en-keukenkabels hebben veel te weinig capaciteit om de hoeveelheid meetgegevens voldoende snel te kunnen verwerken.
Zelf wordt Filthaut vooral gedreven door de wens om de natuur zo goed mogelijk te begrijpen, vertelt hij. “Dat is een diepe behoefte van de mens, denk ik.” Wat hem betreft kan weinig tippen aan de euforie die hij voelde na de ontdekking van het Higgs-boson. “Het is fantastisch om bezig te kunnen zijn met iets wat enerzijds heel erg abstract lijkt, maar anderzijds de wereld tot op een heel diep niveau beschrijft, of je nu hier bent of miljarden lichtjaren verderop. Ik blijf het verbazingwekkend vinden dat een meting aan bijvoorbeeld het dipoolmoment van een elektron exact overeenkomt met wat je wiskundig voorspelt, tot twaalf of meer cijfers achter de komma.”
“Er vinden ongeveer 1,25 miljard botsingen per seconde plaats”, vertelt Filthaut. “Dat levert een enorme troep op, waar de interessante brokstukken uit gevist moeten worden. Dat is de grootste uitdaging voor ons.”
Lees het hele stuk op de site van Voxweb.
