“Als je een bepaald stukje DNA nodig hebt, geef je de basenvolgorde door en een dag later krijg je per post de primers om het te maken”, vertelt hoogleraar scheikunde Jeroen Codée. Ook met eiwitten kun je als onderzoeker relatief gemakkelijk aan de slag. Tenminste, als je het vergelijkt met de complexe suikerverbindingen die vele functies hebben in alle facetten van het leven. “Suikers zijn als het ware de donkere materie van de biologie, zoals Nobelprijswinnares Carolyn Bertozzi het mooi zei.”
Codée: “Op bijna de helft van alle eiwitten zitten suikers. Je bloedgroep wordt bepaald door suikers aan de buitenkant van een rode bloedcel. Bacteriën hebben om hun celwand heen een suikerjasje als een soort suikerspin, waaronder de eiwitten waaraan ons immuunsysteem ze kan herkennen, verstopt zitten. Zo blijven ze onder de radar. Dat suikerjasje verandert soms ook van karakter.”
Binnen de suikerchemie proberen wetenschappers dit soort complexe suikers na te maken. “Als dat lukt, kunnen bijvoorbeeld immunologen kijken hoe het immuunsysteem erop reageert. Als we dat begrijpen, wordt het mogelijk ziekteverwekkers aan te pakken met nieuwe vaccins of antibiotica.”
De titel van Codeés oratie (op 22 september 2023) is A Bitter Sweet Symphony.
Lees het interview op de site van de Universiteit Leiden.
