In serie Flodder (1993-1999) slaagt de gemeente Zonnedael er maar niet in om de door de asociale familie Flodder bewoonde villa aan te kopen. Dat komt doordat Johnnie e.a. steeds allerlei trucs bedenken waar gemeenteambtenaar Sjakie vervolgens met open ogen intrapt. In mijn praktijk zie ik dat grondeigenaren en projectontwikkelaars de bewuste trucs uit de serie lijken te kopiëren bij hun pogingen om door gemeenten krachtens de #Wvg op percelen geprojecteerde #voorkeursrechten te omzeilen.
Zo hebben grondeigenaren voor hun ‘Wvg omzeilingstrucs’ allereerst inspiratie geput uit de aflevering ‘Succes verzekerd’ (S01E11) waarin Johnnie Flodder net doet alsof hij flinke schulden heeft om op die manier extra geld te krijgen. Slecht voorbeeld, doet in dit geval ook slecht volgen: eigenaren van percelen met daarop een gemeentelijk voorkeursrecht veinzen eerst – net als Johnnie – dat ze financiële problemen hebben. Vervolgens wordt de hypotheek bewust niet meer betaald en belandt het perceel uiteindelijk op een gedwongen executieveiling. Dat laatste is relevant omdat een perceel in zo’n geval niet eerst aan de gemeente moet worden aangeboden. Aangezien de gemeente op die manier vakkundig buitenspel is gezet, kan de projectontwikkelaar daarna tot aankoop overgaan en krijgt de grondeigenaar alsnog de hoofdprijs voor zijn perceel.
De tweede kunstgreep om het gemeentelijke voorkeursrecht op een perceel te omzeilen, is ontsproten uit de aflevering ‘Vossenjacht’ (S05E05) waarin Johnnie Flodder van de gemeente geen parkeervergunning mag kopen en hij daarom maar een nep wielklem verwerft, die volgens hem ‘hetzelfde werkt’. Indachtig dat voorbeeld kiezen projectontwikkelaars ervoor om niet zozeer een perceel met daarop een voorkeursrecht te kopen, wat immers verboden is, maar de aandelen in de vennootschap die eigenaar is van het bewuste perceel. Dit laatste valt namelijk niet onder de aanbiedingsplicht en werkt hetzelfde als aankoop van het perceel in de zin dat de projectontwikkelaar zeggenschap krijgt.
Nadat de bovenstaande trucs worden toegepast, is de reactie van grondeigenaren vaak – om in Floddertermen te blijven – ‘Maar gemeente, wat doet u nu?’ (vrij naar: actrice T. Simic). Gemeenteambtenaren doorzien namelijk (anders dan Sjakie) bijna alle foefjes en roepen bij rechtbanken de nietigheid in van constructies die pogen om het voorkeursrecht te omzeilen. En met succes. Als een grondeigenaar geen logische verklaring heeft waarom er een hypotheek is gevestigd die daarna niet werd betaald, wordt alles teruggedraaid (ECLI:NL:RBLIM:2021:1644). En er kan ook een stokje worden gestoken voor de aankoop van aandelen van de vennootschap die eigenaar is van het perceel waarop een voorkeursrecht rust (TBR 2008/14).
Flodder is dus – gelet op het voorgaande – geen goede bron voor trucs. Naar welke andere serie kunnen grondeigenaren/projectontwikkelaars beter gaan kijken voor inspiratie?
